Çene eklemi, alt çeneyi kulak önünde kafa tabanına bağlayan, konuşma ve çiğneme sırasında aktif olan çok yönlü hareket eden bir eklemdir. Çene eklemi ve eklemi çevreleyen dokular yanlış çiğneme, travma, diş sıkma, vücut postür(duruş) bozuklukları gibi nedenlerden dolayı eklem rahatsızlıkları ortaya çıkabilir.
Çene Eklemi Rahatsızlığının Belirtileri Nelerdir?
• Şakaklarda yoğunlaşan baş ağrıları ve boyna yayılan ağrı
• Çenenin açılmasında zorluk, çeneyi açarken ses oluşması ve çene kitlenmesi
• Kulak ağrısı, çınlama, baş dönmesi, yanaklarda ağrı
• Çene çıkıkları
• Lokma koparma, ısırma, çiğneme hareketlerinde bozulma
• Dişlerde aşınma ve hassasiyet
• Alt ve üst dişlerde kapanma bozuklukları
• Sürekli olarak tek taraflı çiğnemek
• Diş sıkma veya gıcırdatma
• Stres
• Diş eksiklikleri
• Çenelerin birbiriyle bağını etkileyen hatalı protez işlemleri
• Çene bölgesine alınan yaralanmalar veya travmalar
• Uzun ve travmatik dental işlemler
• Postür bozuklukları
• Baş veya boyun bölgesini etkileyen sistematik rahatsızlıklar veya tümörler
• Nörolojik veya psikiyatrik sorunlar
• Sakız çiğneme, tırnak yeme gibi veya kalem ısırma gibi parafonsiyonel alışkanlıklardır.
Rahatsızlığa göre tedavi belirlenir. Birçok kişide belirtiler geçici olup daha ciddi sorunlara yol açmaz. Rahatsızlığa neden olan faktör ortadan kaldırıldığında şikayetler azalarak son bulur. Birçok durumda tedavi kombinasyonları olumlu sonuç verir.
SPLİNTLER; Stabilizasyon splinti çoğunlukla üst çeneye uygulanan şeffaf plak şeklindeki ve bu plağın daha sert ve ısırma pozisyonuna uygun 4-6 mm kalınlıkta, takılıp çıkartılabilen bir aparattır. Hastadaki soruna bağlı sadece gece yatarken veya 24 saat kullanılması gerekebilir. En uygun çene pozisyonunun belirlenmesinde kullanılan ve tedavisi 2-5 ay arasında süren çene eklem pozisyonlandırılmasını sağlayan bir aparattır. Bu tedaviye ek ;
Yumuşak Diyet; Çok fazla çiğneme gerektirmeyen yiyecekler tüketilip, çene eklemi ve çiğneme kasları üzerindeki baskı en aza indirilerek ekleme binen yük azaltılmış olur. Yeme sırasında olabildiğince büyük lokmalardan kaçınmak gerekmektedir.
Egzersiz ve Isı Uygulamaları; Diş hekiminin önerdiği çene açma ve kapama hareketleriyle birlikte eklem bölgesine dışarıdan belli sıklıklarla yapılması gereken soğuk ya da sıcak uygulamaları eklemlerde rahatlatmayı sağlamaktadır.
İlaçlar; Kas ağrısının giderilmesi için ve çene kaslarının kasılmasını önlemek için ağrı kesici, antienflamatuar ilaçlar, kas gevşeticiler kullanılabilir.
Botolinium Toksin (Botoks) Uygulaması; Gerilmeye yol açan çiğneme kasının aktivasyonunu azaltıp diş sıkmayı engelleyeceğinden eklemin üzerindeki yükü hafifletecektir. Geçici bir çözüm oluşturabilir ama asıl ekteni geçirmemektedir.
Artroskopi; Basitçe çene ekleminin dışarıdan girilerek yıkanması olarak tanımlanabilir. Yıkama sayesinde hasta olan dokular temizlenir ya da diskinin ve kondilin yeri düzeltilmiş olur. Çok ileri derece bozukluklarda uygulanmaktadır.
Açık Eklem Ameliyatı; Çene eklemi çevresinde tümoral yapı varlığında veya ciddi yaralanma vakalarında, kırık olgularında açık eklem ameliyatı yapılmaktadır.